«88 պատգամավորներն էլ այսօր տոտալ վերահսկվում են Փաշինյանի կողմից»

Վերջին շրջանում իրար հաջորդող խնդիրների մեջ կառավարությունը կարծես մոլորվել է: Սկզբում աբսուրդային պարգևավճարները, հետո ամենակարևորը` ղարաբաղյան հակամարտության շուրջ զարգացումներ:
Այս թեմաների վերաբերյալ իշխանության կցկտուր, հաճախ անհասկանալի բացատրությունները չբավարարեցին հանրությանը, շարունակում են բազմաթիվ հարցեր մնալ: Քաղաքագետ ԱՐՄԵՆ ԲԱԴԱԼՅԱՆԻ հետ շոշափեցինք ներքին խնդիրները:

-Իշխանության այն բացատրությունները, որ տրվում են հանրությանը վերջին աղմկոտ թեմաների, ղարաբաղյան հակամարտության շուրջ, ի՞նչ եք կարծում, մարդկանց բավարարու՞մ են: Ժողովրդական իշխանությունը խոստանում էր թափանցիկ աշխատել, ոչինչ չանել ժողովրդի թիկունքում, ապահովվա՞ծ է այդ թափանցիկությունը:
-Այս հարցին լավագույն ու ճշգրիտ պատասխան կարող են տալ սոցիոլոգները: Սակայն Հայաստանում վստահություն ներշնչող սոցիոլոգներ չկան, դրա համար դժվար է ասել, թե այդ բացատրությունները որքան են բավարարում հանրությանը: Իհարկե, պարգևավճարները հետաքրքրում են հանրությանը, բայց կան ավելի լուրջ հարցեր, որոնց լուծումները այս պահի դրությամբ իշխանությունները չեն նշում: Ներդրումները և աշխատատեղերն ավելի են հետաքրքրում մարդկանց, քան պարգևավճարները: Ոչ թե պարգավևավճարներ ստանալու հանգամանքն է մարդկանց զայրացրել, դժգոհության առիթ տվել, որովհետև նախկինում էլ այդպես է եղել, այլ այն, որ այդ մարդիկ անգամ մեկ տարի լիարժեք չեն աշխատել ու մեծ պարգևավճարներ են ստացել: Իսկ էական հարց է ներդրումների բացակայությունը, չնայած իշխանությունները մշտապես խոստանում են, թե ներդրումներ կլինեն, բայց այդպես էլ չեն լինում:
-Բայց ընդամենն օրեր առաջ Նիկոլ Փաշինյանը վիճակագրություն ներկայացրեց և փաստեց, որ 2017-ի երրորդ եռամսյակի համեմատ 2018-ի երրորդ եռամսյակում եղել են 50 տոկոսով ավելի ներդրումներ: Ինչի՞ մասին են խոսում այս թվերը, եթե ներդրումներ չկան:
-Մասնագետ պետք չէ լինել հասկանալու, որ ներդրումներ չկան: Սա բոլոր քաղաքացիներն են տեսնում: Երբ խոսում ենք ներդրումների մասին, չենք դիտարկում, թե վիճակագրությամբ դրանց թիվը պակասել, թե նվազել է: Վիճակագրությունը նաև ասում է, որ 2018-ի առաջին եռամսյակում եղել է 94,2 մլն դոլար, իսկ երրորդ եռամսյակում` 75,5 մլն: Այնպես որ, ներդրումների աճ հասկանալի պատճառներով եղել է ամռան ամիսների համեմատ: Բայց խնդիրը վիճակագրությամբ թվեր գրելու մեջ չէ: Մենք շատ լավ գիտենք Հայաստանում թվերն ինչպես են գրվում: Ներդրումները պետք է տեսանելի լինեն: Ներդրում նշանակում է գործարաններ, հյուրանոցներ բացել, աշխատատեղեր ստեղծել: Այս ներդրումները պետք է լինեին մայիսի 8-ից հետո: Իսկ այն, ինչ կա, այս իշխանության ներդրումը չէ: Ներդրումներից բացի կարևոր հարց է նաև պետական հիմնարկներում տիրող իրավիճակը: Մի քանի նախարարության աշխատակիցներ չգիտեն ինչ են անելու, խոսքը սփյուռքի, գյուղատնտեսության, մշակույթի նախարարությունների մասին է: Այս ամենը նաև զուտ բարոյական դաշտում պետք է դիտարկել: Մեծ խնդիր են նաև հարկային օրենսգրքի փոփոխությունները, որն ինչպես երևում է, նախորդ իշխանության տնտեսական քաղաքականության շարունակությունն է: Բիզնես շրջանակներում լուրջ հարցեր են առաջանում, թե տնտեսական ապագա վեկտորն ինչպիսին պետք է լինի: Սրանք հարցեր են, որոնք լրատվամիջոցների ուշադրությունից դուրս են մնացել: Փոխարենը պարգևավճարների մասին հարցը լրատվամիջոցներում կարծես արհեստականորեն պահպանվում է: Ճիշտ է, դրանք քննադատության հարց են, բայց իրականում հրատապ չեն:
-Դուք խոսեցիք ներդրումներից, և եթե վերհիշենք հեղափոխության առաջին ամիսները, Փաշինյանը հայտարարեց, որ սպասվում է ներդրումային բում, մարդիկ ճամպրուկը ձեռքներին սպասում են, թե երբ են գալու Հայաստան, որ ներդրումներ անեն: Սակայն մենք ոչ բում տեսանք, ոչ էլ շոշափելի ներդրումներ: Ինչու՞ օտարերկրյա ներդրումներ չկան, չե՞ն վստահում այս իշխանություններին:
-Կապիտալն ազգություն չի ճանաչում, եթե ներդրումների համար համապատասխան մթնոլորտ լինի, և սփյուռքհայերը, և օտարերկրացիները ներդրումներ կանեն: Զուտ հայրենասիրությունից ելնելով, կարող են մի փոքր խանութ բացել, ոչ ավելի: Ներդրումներ չլինելու ավելի խոր պատճառներ կան: Ներդրումների մասին հայտարարելը մեկ բան է, գործնականում այն անելը` լրիվ այլ: Խոշոր ներդրումներ անելու համար պետք է հստակեցում տեսնել այդ երկրում: Պետք է գլոբալ դիտարկել երկրի վիճակը տնտեսական ինտեգրացիոն տարբեր հարցերում, ինչ շուկա ունի, հարկային ինչ համակարգ ունի և այլն: Պետք է հստակ լինեն նաև քաղաքական հարցերը, թե Ռուսաստանի, ԵՄ-ի, ԱՄՆ-ի հետ Հայաստանն ինչ հարաբերություններ ունի: Ներդրողները գալու են ԵՄ-ից, ԱՄՆ-ից կամ Չինաստանից, Ռուսաստանից ներդրողներ չեն գալու, որովհետև հենց այդ երկիրը ներդրողների մեծ կարիք ունի: Իսկ ռուսահայ կապիտալն էլ Հայաստան չի գալիս, որովհետև քաղաքական խնդիրներ կան: ԵՄ-ն էլ չեզոք, դիտորդի կարգավիճակ է ընդունել, ԱՄՆ-ին էլ այդքան չի հետաքրքրում Հայաստանի տնտեսական դաշտը: Մեծ հաշվով ոչ մեկին, այդ թվում ԱՄՆ-ին, չպետք է հետաքրքրի Հայաստանը, այլ Հայաստանը պետք է հետաքրքրվի այդ երկրից եկող ներդրումներով, ուժեղը նրանք են: ԵԱՏՄ-ից էլ ներդրումներ չեն լինի, ոչ Բելառուսը, ոչ Ղազախստանը, ոչ էլ Ղրղզստանը ներդրումներ չեն անի: Մնում է միայն ռուսահայ կապիտալը, նրանք էլ ներդրումներ անելու համար պետք է Ռուսաստանի իշխանությունների «դաբրոն» ունենան: Որքան երևում է` այդ թույլտվությունը նրանք չունեն: Այս ամենի ամենամեծ պատճառն այն է, որ այս բոլոր երկրները չգիտեն, թե Հայաստանն այսօր տնտեսական ինչ քաղաքականություն է վարում: Ի դեպ, եթե նկատեցիք, Արևելյան գործընկերության պայմանագրով Հայաստանը 13 մլրդ եվրոյից ամենաքիչն է ստացել` 700-ից մի փոքր ավելի մլն դոլար:
-Ներդրումների բացակայությունը իշխանության ներկայացուցիչները անգամ պայմանավորեցին խորհրդարանական ընտրություններով: Այսօր Փաշինյանն ունի անծայրածիր իշխանություն, խորհրդարանական ընտրություններն էլ հեռվում են, ինչու՞ է ամեն ինչ նույնը մնացել:
-Ներդրումներն ընդհանրապես այդ ընտրությունների հետ կապ չունեն: Խորհրդարանական ընտրություններն ինչ-որ չափով կարող էին դերակատարում ունենալ, բայց այն թիմը, որն այսօր խորհրդարանում է, չի կարող հստակություն հաղորդել իրավիճակին: 88 հոգին էլ այսօր տոտալ վերահսկվում են մեկ մարդու կողմից: ՀՀԿ-ն գնաց, խանգարող ուժը գնաց, բայց եկողը չօգնող է: Խանգարողը գնաց, չօգնողը եկավ: Անորոշությունը պայմանավորված է վարչապետով, նա մի օր մի բան կասի, հաջորդ օրը` լրիվ այլ բան, իսկ կապիտալը հստակություն է սիրում: Ավելի լավ է լինի բռնապետություն, ինչպես Չինաստանում, որտեղ միլիարդավոր ներդրումներ են լինում, քան լինի ժողովրդավարական ընտրությամբ ձևավորված Հայաստանի իշխանական համակարգ, փաստացի անձնիշխանություն և ոչ հստակություն: Մարդիկ չեն կարող հասկանալ` ինչ է ուզում այս մարդը: Ինչ քաղաքական օրակարգ ունենք ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, ԵՄ-ի հետ, Իրանի հետ որևիցե հարաբերություն չկա, էլ չենք խոսում հակաիրանական երևույթներից: Արաբական աշխարհի հետ ընդհանրապես հարաբերություններ չկան, Լատինական Ամերիկայի տեղը երևի անգամ չգիտեն: Չինաստանի պես հզոր երկրի հետ էլ ոչ մի հարաբերություն չկա, մյուսների մասին էլ չեմ խոսում: Տարբեր աղբյուրներ նշում են, որ ԵՄ-ն արդեն սկսել է կասկածել Հայաստանի մոտիվացիային, որքան էլ Փաշինյանը փորձում է Ռուսաստանի հետ հարաբերություններ կառուցել, այդ երկրում դեռ նրան չեն վստահում: Սրա լավագույն ապացույցն այն է, որ Դավոսից հետո Մոսկվա գնացած Փաշինյանին Պուտինը չընդունեց: Սա ոչ թե Հայաստանի վարչապետի այցն էր Ռուսաստան, այլ ԵԱՏՄ նախագահությունը ստանձնած երկրի ղեկավարի, իսկ որ այդ միությունը Ռուսաստանի համար շատ կարևոր է, կասկածից վեր է: Եթե անգամ հինգ րոպե Պուտինը ժամանակ չի գտնում ընդունելու Փաշինյանին, սա հստակ մեսիջ է: Մի դիտարկում էլ. Դավոսում Նիկոլ Փաշինյանը չհանդիպեց Անգելա Մերկելի հետ: Թեև պատճառ է բերվում, թե շուտով կգնա, կհանդիպի, բայց ընդունված է, որ եթե գնում ես երկիր, ու դրանից մեկ-երկու օր առաջ հնարավորություն կա այդ երկիր ղեկավարին հանդիպելու, առիթը բաց չեն թողնում քննարկելու որոշ հարցեր, թեկուզ իմիջային շտրիխների համար: Բայց այդ հանդիպումն էլ չեղավ: Ավելին, վարչապետ ընտրվելու կապակցությամբ ոչ Մերկելը, ոչ Մակրոնը չեն շնորհավորել Փաշինյանին: Իսկ այս բոլոր ներբությունները ներդրողներն ընկալում են և զգուշավորություն ցուցաբերում:

Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ